Jeoradar/Yer Radarı Nedir?
Yer Radarı (GPR/Jeoradar/Georadar); yerin altında kalan yapılarını çeşitli frekanslardaki radyo dalgaları kullanılarak belirlemesi esasına dayanır.
Son otuz yıl içerisinde elektronik endüstrisinde yaşanılan olağanüstü gelişmeler, bir zamanlar zahmetli ve pahalı bir iş olan ışık hızı ölçümlerini son derece ucuz, kolay ve duyarlı bir şekle dönüştürmüştür. 1970’lı yıllarda milisaniye (10-3 s) duyarlıkla yapılan zaman ölçümleri, 1980’li yıllarda mikro saniye (10-6 s), 1990’lı yıllarda ise nano saniyeye (10-9 s) duyarlığa kadar inmiştir. Elektronikteki bu gelişmelere paralel olarak, yeraltında ışık hızına yakın bir süratle hareket eden elektromanyetik dalgaların yolculuk sürelerinin nano saniye mertebesinde ölçülebilmesi, sığ jeofizik görüntüleme yöntemlerine önemli katkılarda bulunmuştur. Yer radarı yukarıda söz edilen bu gelişmelerin somut bir sonucudur. Yöntem, yatay doğrultuda elektrik alan vektörü olan (TE: Transvers Elektrik) bir verici anten aracılığı ile yer içine gönderilen çok yüksek frekanslı EM dalgalarının (radyo dalgaları) ara yüzeylerden yansımasının (echoes) gözlemlenmesi ilkesine dayanmaktadır. Yeraltında, her iki tarafı farklı dielektrik özellikte kayaçlardan oluşan bir ara yüzey varsa, elektromanyetik dalga bu ara yüzeyde yansıma ve iletime uğrayacaktır. Diğer yöntemlere göre daha yüksek frekanslıdır. Bu sayede çok daha yüksek çözünürlükte sonuçlar verebilmekte. İki kısımdan oluşur. Bunlar sistem ve antendir. GPR / Yer radarı çalışmalarında en önemli noktalardan biri doğru kısaca amaca uygun frekanslı anten seçimidir. GPR / Yer radarı antenleri kapalı ve açık antenler şeklinde ayrılırlar. Kapalı anten alıcı ve vericinin bir korumanın içerisinde olduğu antenlerdir. Kısaca korunaklı antenlerdir. Açık antenler ise alıcı ve vericinin ayrı ayrı olduğu antenlerdir ve genelde düşük frekanslı olukları için kapalı antenlere göre büyük boyutludurlar ve nazaran bunlarla çalışmak daha zordur. Açık ve Kapalı antenlerin bir diğer önemli farkı ise açık antenlerin gürültü kaydetme oranları fazladır ve çevresel unsurlardan etkilenirler.
Geoscanners AB
GPR / Yer radarının en önemli avantajlarından biri kullanımının diğer birçok yönteme göre kolay olmasıdır. Çoğu zaman bir iki kişiyle sahada çalışılabilinir. Geoscanners AB ürünü GPR Sistemleri, şu anda en kompakt ve başarılı GPR sistemlerinden biridir. Sistemler eş zamanlı ham veri akışını üzerindeki ekrandan iletir. Bu sayede çalışma sırasında gözlemlediğiniz ham veriden yola çıkarak gerekirse çalışmanın seyrini değiştirebilir veya yeni tarama modelleri oluşturabilirsiniz. Çalışma sırasında kolaylık sağlayan bir diğer husus ise Geoscanners AB’nin sunduğu önemli özelliklerden biri olan “air-coupled” yani yere temas etmeyen antenleri de sunmasıdır. Bu sayede anteni tespit ettiğiniz profiller boyunca hareket ettirirken araziden karşılaşacağınız engellere çok fazla takılmazsınız. Bir diğer farklı anten elektroniğine sahip “horn” özellikli antenler de sunulmaktadır. Bu sayede anteni bir araca yerleştirip seri veri toplayabilirsiniz.
Geoscanners AB’nin bazı anten modellerinin sahip olduğu “air-borne” havadan veri toplama teknolojisi ise tekdir. Bistatic uygulamalarla da 0 – 50m arası araştırma derinliği sunmaktadır.
Fakat unutulmamalıdır ki ham veri, konusunda uzman kişilerce GPR ‘a özel veri – işlem yazılımlarında işleme tabii tutulup yorumlanmalıdır. Yine Geoscanners AB kendi veri – işlem yazılımı olan GPRSoft Pro ve 3D’yi de sunmaktadır
Yer Radarının Kullanım Alanlarından Bazıları
-
Yeraltının Haritalanması
- Metalik yada Metalik Olmayan Doğalgaz atık boruları, telefon kabloları, elektrik kabloları gibi yapıların bulunması
- Fore kazık, mini kazık gibi yapıların kazık boyları ve imalatlarının tespiti
- Yeraltındaki Anomali Kütlelerinin Belirlenmesi
- Ana kaya Derinliğinin Bulunması
- Karstik Boşluk Alanların Haritalanmasında
- Irmak, Göl, Deniz Tabanlarının Haritalanmasında
- İmar Esaslı Planlarda Sığ Fay ve Sığ Zemin Süreksizliklerinin Tespiti
- Yanal Süreksizliklerin ve Litoloji Değişimlerinin Belirlenmesinde
- Yeraltında Maden Alanlarının Haritalanmasında
- Heyelan Düzlemlerinin Araştırılması ve Haritalanmasında
- Büyük Yerleşkelerde Kaya Kütlelerinin Yüzde Hesapları
-
Yapı Analizinde
- Kolon ve Kirişlerdeki Demir Donatının Görüntülenmesinde
- Mevcut Yapı Temel Tipinin Belirlenmesinde
- Kolon ve Kirişlerdeki Süreksizlik Araştırmalarında
-
Köprü ve Tünel Araştırmalarında
- Yeni Yapıların İnşa edileceği yerlerin uygun olup olmadığına karar verilmesinde
- Yeni Yapıların iç Kısımlarının araştırılmasında
- Restorasyon Amaçlı Çalışmalarda yapının son durumunun ortaya konmasında
- Duvar ve Zemin Araştırmalarında
- Kolonların ve bağlantı yerlerinin araştırılmasında
- Tünel araştırmalarında
- Park ve garaj alanlarının belirlenmesinde
- Beton yada duvar arkalarındaki boşlukların yerlerinin belirlenmesinde
- Beton kalınlıklarının ölçülmesinde
-
Yol Araştırmalarında
- Bütümlü Temel, Binder, Aşınma ve PMt Tabakalarının Kalınlık Tespitinde
- Asfalt ve Beton Kaldırımların Kalınlıklarının Haritalanmasında
- Yol kaplamasının (asfalt vb) Kalite Kontrolünde
- Yol vb Yapıların Altındaki Boşlukların Belirlenmesinde
- Asfalt, Beton vb Yapılardaki Deformasyonların Belirlenmesinde
-
Arkeolojik Araştırmalarda
- Belediye Kentsel Dönüşüm Çalışmaları
- Eski Medeniyetlere Ait Yapıların ve Eski Parçaların Yerlerinin Belirlenmesinde
- Tarihi Eserlerin Tespitinde
- Arkeolojik Alan Çalışmalarında
-
Çevre Araştırmalarında
- Dolgu Alanların Ortaya Çıkarılmasında
- Atık Alanların Belirlenmesinde
- Yeraltı Kirlilik Araştırmalarında